Lezen bij geheugenverlies en verminderde concentratie.

In Nederland staan bijna vier miljoen mensen 

geregistreerd als patiënten met een hersenaandoening. 

Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk hoger (bron: RIVM).



Mevrouw C. heeft de ziekte van Alzheimer. Dit betekent dat haar hersenfunctie achteruit gaat. Zij vergeet veel, herhaalt wat zij zegt en kan zich minder goed concentreren. Geleidelijk wordt zij steeds afhankelijker van de hulp van mensen om haar heen. Autorijden kan zij niet meer. Persoonlijke verzorging gaat steeds minder goed. Zelf boodschappen doen is niet meer mogelijk. Een kopje koffie zetten behoort tot het verleden. Zij raakt al haar zelfstandigheid kwijt. Wat kan mevrouw C. nog wel? 


Lezen. 

Het valt op dat mevrouw C. nog beschikt over een heel behoorlijke leesvaardigheid. Waarom is dat niet eerder opgemerkt? Omdat zij de krant niet meer leest. In een tijdschrift bekijkt zij alleen de foto’s. Een boek houdt zij snel voor gezien: veel te veel letters waardoor zij de draad kwijtraakt. Het spreken gaat ook steeds minder goed. Zij probeert een zin te formuleren maar kan de woorden niet vinden. Haar taalvaardigheid lijkt heel beperkt. 


En toch. 

Mevrouw C. leest soms hardop de titels van artikelen. Of straatnaamborden. De woorden op een voorbijrijdende vrachtauto. De wegwijzers in een ziekenhuis. Het lijkt alsof haar ogen hongerig op zoek zijn naar woorden om te lezen. Eenvoudig. Begrijpelijk. Overzichtelijk.


Laat ze lezen!

De realiteit is dat mensen met dementie, zoals mevrouw C., vaak nog goed kunnen lezen. Tot ver in hun ziekteproces. Op voorwaarde dat de teksten voor deze mensen zijn aangepast. Een krant is onoverzichtelijk. De letters zijn te klein. De vormgeving is te druk. Daar komt bij dat mensen met dementie berichten vermijden die verontrustend zijn. 


Een gewoon leesboek is een letterbrij. Een tijdschrift bestaat uit een drukte van prikkels: foto’s, teksten en kleuren. Veel prikkels om de aandacht van de gewone lezers vast te houden. Mensen met een hersenaandoening haken dan juist af. Ook omdat zij slechts beperkt een verhaallijn kunnen volgen. Zij leven in het moment. De boeken die je voor deze lezers zoekt, bestaan niet. En kinderboeken zijn niet geschikt, want onze lezers zijn volwassenen. Mensen met hun eigen levenservaring en interesses. 


Momentaan Boeken. 

Momentaan Boeken zijn samengesteld voor mensen die leven in het moment. Wat zojuist is gebeurd, zijn ze alweer vergeten. Wat straks gaat plaatsvinden, kunnen zij niet goed overzien. Momentaan Boeken zijn een genre op zich. Zoals je boeken hebt voor mensen met een visuele beperking: de groteletterboeken of boeken in braille. Denk ook aan boeken voor laaggeletterden. Zo hebben mensen met een hersenaandoening ook behoefte aan boeken die aan hun behoeften voldoen: Momentaan Boeken. 


4 miljoen mensen.

De vier miljoen mensen met een hersenaandoening verschillen allemaal van elkaar, omdat mensen sowieso van elkaar verschillen. In de boekhandel tref je een grote verscheidenheid in boeken aan, verschillend in onderwerpen en de presentatie ervan. Met de uitgave van drie of vier Momentaan Boeken zijn we er dus niet. Er is behoefte aan tientallen of honderden titels. Vroeg of laat gaan die er komen. 


Momentaan 

Het is fijn als 'Momentaan' in de leeswereld een begrip wordt. Je kunt ermee aangeven wat je bedoelt, zonder een ziekte of aandoening te noemen. Boekhandels en bibliotheken kunnen boeken met het label Momentaan gemakkelijk rubriceren. Je kunt ernaar vragen zonder een ziekte of aandoening te hoeven benoemen. ‘Heeft u een momentaan boek over dieren?’

Veel gestelde vragen

Hieronder een aantal veel gestelde vragen

  • Voor wie zijn Momentaan Boeken?

    Dit zijn boeken voor mensen met een hersenaandoening. In het bijzonder mensen met geheugenverlies. Zij zijn geholpen met boeken die een eenvoudige opzet hebben, met een volwassen inhoud. Origineel en met een vleugje humor. Korte zinnen, simpele woorden en teksten met een beperkte lengte. De boeken zijn zo geschreven dat elke alinea of bladzijde op zichzelf staat. De lezer hoeft niets te onthouden om toch leesplezier te ervaren.

  • Wie koopt een Momentaan Boek?

    De kopers van een Momentaan Boek zijn over het algemeen niet de beoogde lezers ervan. Het zijn mantelzorgers, zorgprofessionals of vrienden en bekenden die een dergelijk boek aanschaffen voor iemand met een hersenaandoening.

  • Waarom is een Momentaan Boek een hulpmiddel in contact?

    Het boek helpt een gesprek op gang te brengen. Dit kan zijn naar aanleiding van een foto of de begeleidende tekst. Het brengt de lezer op nieuwe gedachten. Een gesprek hoeft niet altijd over ‘die goede oude tijd‘ te gaan. Een Momentaan Boek kan nieuwe gesprekken stimuleren. Ook geeft het vorm aan je bezoek. Met een boek ben je samen actief.

  • Waarom is lezen belangrijk voor mensen met een hersenaandoening?

    Lezen stimuleert niet alleen de hersenactiviteit. Het geeft de lezer ook een gevoel van zelfstandigheid en invloed. Je bent als lezer zelf bezig. Jij slaat de bladzijde om en jij leest in jouw tempo de tekst. Je vertelt daarbij over de gedachten die in je opkomen. Het is een actieve bezigheid en daarmee anders dan voorgelezen worden of tv kijken.

  • Waarom zijn er nog zo weinig Momentaan Boeken?

    Uit onze oriëntatie blijkt dat er (wereldwijd) heel weinig boeken zijn verschenen speciaal voor mensen met een hersenaandoening. Zij lezen weinig omdat de juiste boeken ontbreken. Waardoor onterecht de indruk ontstaat dat lezen niet meer tot de mogelijkheden behoort. De nadruk van de begeleiding ligt op de hulpbehoevendheid van de patiënt en het voorkomen van ongelukken. Daarin vindt nu een kentering plaats.

  • Waaraan moet ik denken als ik een Momentaan Boek geef?

    Leg het boek zonder ophef bij de lezer neer. ‘Ik heb een boek voor je meegenomen. Wil je er eens naar kijken?’ Wacht op een reactie en help zo nodig bij het openen van het boek. Leg het initiatief bij de lezer. Wees terughoudend met verbeteringen. Dus niet zeggen: “Nee moeder, dit is een nijlpaard, geen neushoorn!” Zeg hooguit: “Als dit een neushoorn is, waar zit dan de hoorn op zijn neus?” Waarschijnlijk levert dit een glimlach op. Ook hoeft het boek niet in een logische volgorde gelezen te worden.

  • Waarom zijn kinderboeken niet geschikt?

    Mensen met dementie zijn volwassenen. Hoewel hun gedachten uiteenvallen, kunnen zij nog gebruikmaken van veel kennis en ervaring. Een Momentaan Boek prikkelt dat vermogen. Het geeft de lezer aansluiting met de samenleving. Daarmee heeft het boek een stimulerend effect.

  • Zijn deze boeken uitsluitend voor mensen met dementie?

    Momentaan Boeken zijn voor iedereen en speciaal voor mensen met een hersenaandoening. Overigens beleven ook mensen die in een hospice verblijven plezier aan deze boeken. De inhoud is doorgaans opgewekt van aard en de teksten zijn gemakkelijk leesbaar. Een kleinkind kan de boeken samen met opa of oma lezen.

Hoe krijg ik meer informatie over Momentaan Lezen?

Wil je meer weten over Momentaan Boeken, zoals het toepassen ervan in een verpleeghuis of als mantelzorger in de thuissituatie? Neem dan contact op met Uitgeverij Dagelyks, rebekka@momentaanlezen.nl, telefoon 06-28 97 17 09